ABD Uluslararası Ticaret Mahkemesi, Trump yönetimi tarafından daha önce duyurulan gümrük vergisi paketinin uygulanmasını askıya alan önemli bir karara imza attı. Bu karar büyük ilgi gördü ve ABD'nin iç pazarından uluslararası pazara kadar tüm taraflar, kararın sonraki etkisini ve gelişim yönünü yakından izliyor.
Trump, bu yıl 2 Nisan'da Uluslararası Acil Ekonomik Güçler Yasası'na atıfta bulunarak bir yürütme emri imzaladı, Amerika Birleşik Devletleri'ni olağanüstü hal ilan etti ve ardından tüm ticaret ortaklarına sözde "karşılıklı tarifeler" uyguladı. Ancak, Amerika Birleşik Devletleri Uluslararası Ticaret Mahkemesi 28 Mayıs'taki kararında, başkanın neredeyse tüm ticaret ortaklarına kapsamlı tarifeler uygulama yetkisine sahip olmadığını açıkça belirtti. ABD Kongresi, Uluslararası Acil Ekonomik Güçler Yasası'nda başkanın ne zaman ve nasıl tarife uygulayabileceğini sınırlama yetkisi kurdu ve Trump yönetiminin bu hareketi başkanın yetkisini aştı. ABD Anayasası, ABD Kongresi'ne diğer ülkelerle ticareti düzenleme yetkisi veriyor ve başkanın "ticaret dengesizliği gerekçesiyle kullandığı acil durum yetkisi, Kongre'nin ilgili yetkilerini geçersiz kılmıyor.
Bu karar iki davadan kaynaklanıyor. Davalardan biri, Arizona, Colorado ve Connecticut dahil olmak üzere 12 ABD eyaleti tarafından ortaklaşa açılmıştı; diğeri ise gümrük vergilerinden etkilenen ülkelerden mal ithal eden beş ABD küçük işletmesi adına Liberty Justice Center tarafından açılmıştı. Davacı eyaleti temsil eden Oregon Başsavcısı Dan Rayfield şöyle dedi: d" Bu karar, yasalarımızın hayati önem taşıdığını ve ticaret kararlarının başkanın iradesiyle alınamayacağını bir kez daha kanıtlıyor."
Karar açıklandıktan sonra Beyaz Saray hızla tepki verdi. Beyaz Saray sözcüsü Kush Desai, Uluslararası Ticaret Mahkemesi'nin kararını sert bir şekilde eleştirerek, ABD ile diğer ülkeler arasındaki ticaret açığının ulusal bir acil durum oluşturduğunu, Amerikan toplumlarını mahvettiğini, çalışma gruplarımızın geride kalmasına neden olduğunu ve savunma sanayi temellerini zayıflattığını ve ulusal acil durumlara nasıl uygun şekilde yanıt verileceğinin seçilmemiş yargıçlar tarafından belirlenmediğini söyledi. Beyaz Saray Ofisi Müdür Yardımcısı Stephen Miller, sosyal medyada açıkça yargı darbesinin kontrolden çıktığını belirtti. Ayrıca Trump yönetimi, kararın açıklanmasından kısa bir süre sonra ABD Federal Daire Temyiz Mahkemesi'ne başvurdu.
İlgili tarifelerle ilgili kararın uygulama detayları henüz netlik kazanmadı. Uluslararası Ticaret Mahkemesi, yürütme organının fesih sürecini tamamlaması için 10 güne kadar süre tanıdığını, ancak karara Washington, DC'deki ABD Federal Temyiz Mahkemesi'ne ve hatta ABD Yüksek Mahkemesi'ne itiraz edilebileceğini hükmetti. Eski bir ABD Gümrük ve Sınır Koruma yetkilisi olan John Leonard, Beyaz Saray'ın itiraz etmemesi halinde, tarife ödeyen şirketlerin fazla ödenen tutar üzerinden geri ödeme ve faiz alacağını söyledi. Ancak şu anda sınır politikası değişmedi ve tarifeler her zamanki gibi ödenmeye devam ediyor.
Bu kararın, Trump yönetiminin çelik, alüminyum ve otomobil gibi mallara uyguladığı tarifeler ile ilaçlar, yarı iletkenler ve diğer önemli ürünlere yönelik tehdit niteliğindeki tarifeler gibi diğer yasalar kapsamında uyguladığı tarifeleri etkilemediğini belirtmekte fayda var. Ancak her durumda, bu karar, ticaret savaşından büyük ekonomik kayıplar yaşayan ve davalar açan şirketler ve devlet ittifakları için şüphesiz bir zaferdir. Daha önce, ek tarifeler Amerikalı çalışan ailelere ve işletmelere ağır yükler getirmişti. Devam ederlerse, artan enflasyon, şirket ekonomilerine zarar ve artan işsizlik gibi sorunlara yol açabilirler. ABD hükümetine karşı açılan davada yer alan bir şirket bir keresinde, tarifelerdeki belirsizliğin siparişlerin tamamlanmasını ciddi şekilde engellediğini söylemişti.
Finans piyasaları da ABD Uluslararası Ticaret Mahkemesi'nin kararına hızla tepki verdi. Kararın açıklanmasının ardından ABD doları ve Asya hisse senetleri genel olarak değer kazandı. Swiss SPI Asset Management'ın yönetici ortağı Stephen Innes şunları söyledi: "Tam da yatırımcılar gümrük vergisi fırtınasının tüm dönüm noktalarını gördüklerini düşünürken, kararın tokmağı Pasifik Okyanusu'nda şimşek gibi çaktı." Stephen Innes, bu kararın en azından bir sonraki gök gürültüsünden önce kısa bir mola olduğuna inanıyor.
Uluslararası açıdan bakıldığında, tüm taraflar karar hakkında endişelerini dile getirdi. Avustralya Ticaret ve Turizm Bakanı Don Farrell, Avustralya'nın ABD mahkemesinin " karşılıklı tarifeler hakkındaki son kararını dikkatlice inceleyeceğini söyledi. "Arnavutluk hükümeti, ABD'nin Avustralya mallarına uyguladığı tarifelerin mantıksız olduğuna her zaman inanmıştır ve ABD'yi Avustralya mallarına uygulanan tarifeleri tamamen iptal etmeye zorlayacaktır. Avrupa Birliği, %50'lik genel bir tarife uygulanmasını önlemek için ABD ile yoğun müzakereler yürütüyor. Mahkemenin kararı, Avrupa Birliği'nin müzakerelere daha fazla güven duyması için bir fırsat sunuyor. Almanya Federal Ekonomi ve Enerji Bakanlığı sözcüsü, bakanlığın ABD'de devam eden yasal süreç hakkında yorum yapamayacağını söyledi. "Hâlâ Avrupa Komisyonu ve ABD hükümeti arasındaki müzakerelerin karşılıklı olarak faydalı bir çözüme ulaşabileceğine inanıyoruz. " Japonya Baş Kabine Sekreteri Yoshimasa Hayashi, kararın ve etkisinin tamamen inceleneceğini ve uygun şekilde ele alınacağını söyledi. Japonya Ekonomi Canlandırma Bakanı Ryomasa Akazawa, Japonya-ABD tarife müzakerelerinin dördüncü turuna katılmak üzere Washington'a gitti.
Sidley Austin LLP'de ticaret avukatı olan Ted Murphy, bu kararın ABD hükümetinin ticaret gündemine bir darbe olduğunu, ancak nihai bir sonuç olmadığını düşünüyor. ABD hükümetinin itiraz etmenin yanı sıra, kararın acilen askıya alınmasını talep etmesi ve daha standart yasal yetkilendirme kapsamında alternatif tarifeler başlatması muhtemel. Trump yönetiminin tarife önlemlerine karşı açılan yargısal itirazın sonucu şu anda belirsizliğini koruyor. Federal Temyiz Mahkemesi, Trump yönetiminden ve davayı açan eyalet ve şirketlerden Haziran ayı başlarında bir cevap sunmalarını istedi. Sonraki gelişmeler yakından takip edilmeyi hak ediyor.